Czy to już zimowlina? (Kursiku słówek staropolskich cz. 5)

Wczoraj w południe: -12, w nocy – 27, dziś rano: – 16 st. Biało już szósty dzień… (u Was może i dłużej). Po pierwszej fascynacji śnieżną bielą i lodem, który skuł wody – być może macie już dość skrobania samochodowych szyb, czarnych i śmierdzących dymów nad chatami (palą, palą śmieci) i prądowych awarii. Kiedy zima Wam dokucza, to możecie mówić o niej po staropolsku: zimowlina. Brzmi z pogardą, prawda?

Ale kiedy wcale nie macie dość i uważacie, że zima – mimo wszystko – powinna być zimą całą zimę, pierwszym słowem na widok słupka rtęci może być pieszczotliwe: „Zimniuczko…” Ja na przykład właśnie tak rano powiedziałam.
Cóż, nie mogę się napatrzeć jak ten śnig błyszczy i nasłuchać jak skrzypi pod butami. Czuję jednocześnie niedosyt, bo jeszcze nie widziałam lśniących, kryształowych, zwisających sopelków… Ani jeden zmarzłek mi się nie ukazał.
A że zimno? No zimno, ale przecież kiedy już człowiek może się zacieplić, jest tak przyjemnie… Gorąca żufeczka lub herbata z limoniją nigdy nie smakuje tak, jak po powrocie do ciepłego! A do ciepłego można wrócić tak naprawdę… tylko ze zmarzłości.
Jeżeli jednak czczycie na myśl o tym, że jutro znów może być mróz i śnieg – pamiętajcie, że to już o kolejny dzień bliżej do pojawienia się pierwszej, a potem drugiej jaskotlicy (bo jedna jastkoła wiosny nie czyni – ale druga już może).

słowniczek:

zimowlina – zima dokuczliwa

zimniuczko – zimniuchno

zmarzłek – sopel,

zacieplić – ogrzać

żufeczka – zupka

limonija – cytryna

zmarzłość – to, co zmarzło

czczyć – wzdrygać się

jaskotlica, jaskoła – jaskółka

Ciekawe, które słówko najbardziej Wam się podoba 🙂

Linki do dotychczasowych części kursiku:

Bardzo dawne nazwy miesięcy i znaków zodiaku – cz. 4
Mnóstwa błogości i żeby nikt nie parskał – cz. 3
Krótko o kreaturach – cz. 2
Mikołaj zainspirował – cz. 1

Literatura:

Słownik staropolski, witryna Pracowni Języka Staropolskiego – Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie, https://pjs.ijp.pan.pl/sstp.html
Staropolskie nazwy miesięcy i ich związek z dziedzictwem kulturowym wsi. Opr. Anna Stanisławska, Poznań 2019
fot: unsplash