Święto Matki Boskiej Zielnej (inaczej: Wniebowstąpienie Matki Boskiej) to święto, które obchodzimy 15 sierpnia (razem ze Świętem Wojska Polskiego i rocznicą Cudu nad Wisłą). Przygotowywaniu się do tego święta towarzyszyły określone reguły. I to nie tylko jeśli chodzi o to, co powinno się znaleźć w bukiecie.
Rozbawiło mnie, że dawniej, podczas zbierania ziół na bukiet czy wianek — dziewczyna mogła dostać w pierdziel od koleżanek… Zgodnie z dawnymi zwyczajami, chłopaki ziół nie zbierali.
Gdzie i kiedy zbierać zioła na Matki Boskiej Zielnej
Zgodnie z dawnymi zwyczajami ludowymi — zioła i kwiaty na święto 15 sierpnia można było zbierać wyłącznie na swoich terenach. Na widok obcej — inne dziewczęta miały prawo spuścić jej manto, bo uznawana była za czarownicę. Rośliny zbierano zarówno w lasach jak i na łąkach w okolicy rodzimej wsi, jak i w ogródkach.
A kiedy? Najlepiej 15 sierpnia do południa. Ewentualnie w wigilię Matki Boskiej Zielnej, ale tylko do zachodu słońca. Po zmroku — rośliny zbierały wyłącznie czarownice. To czarownice kradły też rośliny z wianków lub bukietów w kościele.
Co zbierano na bukiet na święto Matki Boskiej Zielnej
W bukiecie (wianku) szczególne znaczenie miały zioła o nazwach nawiązujących do Matki Boskiej, Boga i Jezusa. To na przykład:
- warkoczki Matki Boskiej,
- korona Pana Jezusa,
- oset Pana Jezusa,
- boże drzewko.
Poza tym na łąkach i w lasach rwano takie rośliny jak na przykład:
- mięta,
- babka,
- dzwonki,
- malina,
- leszczyna (z orzechem),
- kalina (z owocem),
- wrotycz
A w ogródkach:
- koper,
- marchew ogrodowa,
- szałwia,
- malwa( ślaz),
- nagietki,
- dalia (georginia),
- krzaczek kapusty
Snopy ziela wiązane były batem lub powrozem.
Do leczenia i do czarów
Zioła poświęcone w Matki Boskiej Zielnej: moce lecznice i… czarodziejskie.
Odkąd zostanie poświęcone — staje się lekarstwem i dla ludzi, i dla zwierząt. Można je było dodawać do pokarmów, lub kadzić nimi dzieci.
Na febrę (dreszcze) – liście wierzby, leszczyny, jarzębiny.
W zapaleniu płuc pomagał krwawnik.
Na dolegliwości żołądkowe — koper, mięta, piołun, rumianek.
Na rany — liście poziomek, babka, cebula, boże drzewko.
Na wściekliznę — czosnek, cis, ostromlecz.
W „gynekologii” ludowej liczyły się: belladona, dzięgiel, rozmaryn, żywokost, krwawnik.
Jeśli nie rola leku, to znaczenie czarodziejskie.
Czarownice i diabły odgania: cis, boże drzewko, dzwonki, dzięgiel.
Do czarów miłosnych najlepiej używać: bratka, głogu, leszczyny, kwiat paproci.
Przysłowia na Matki Boskiej Zielnej
W sierpniu każdy kwiat woła: zabierz mnie do kościoła.
Gdy na Wniebowzięcie Panny ciepło dopisuje, to ciepły i pogodny koniec lata obiecuje.
Na Wniebowzięcie słota, w jesieni dużo błota.
Na Wniebowzięcie Matki Boskiej – świeży chlebek i kluski.[bo już po żniwach]
Czy i co zbieracie na bukiet (wianek)? Suszycie?
Źródła:
B. Gustawicz: Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody, Kraków 1882
Słownik stereotypów i symboli ludowych: Rośliny. Cz. 1 Kwiaty i część 2 Zioła. Red. J. Bartmiński, Lublin 2019
Najnowsze komentarze