Co aksamitki mają wspólnego ze studentami i byczkami w pomidorach?

Aksamitki, byczki, karafijały, kwiaty śmierci, kwiaty panien na wydaniu, kwiaty nadziei, bździuchy, śmierdziuchy… Na które z imion te kwiatki najbardziej sobie zasłużyły? To zależy. Jak patrzeć. Albo jak dotykać. Albo wąchać. Zależy też od tego, gdzie się mieszka.

Kwitną całe lato i niemal całą jesień. Nie są zbyt wybredne jeśli chodzi o glebę. Dlatego od wieków świetnie sprawdzały się jako ozdoba ogródków, która oznaczała: w tym obejściu mieszka panna na wydaniu. Ale nie dlatego symbolizuje nadzieję (choć może i trochę dlatego). W Ameryce Południowej, skąd do Europy trafiły te kwiaty, jako jedne z nielicznych kwitną w dniu święta zmarłych. Siłą rzeczy kwitną też w czasie, gdy rozpoczyna się rok akademicki… Ale okazuje się, że nie tylko dlatego nazywane bywają studenckimi kwiatami.

Aksamitki

Jeśli nazywasz te kwiaty aksamitkami (pojedynczy kwiat: aksamitką lub aksamitkiem), jesteś osobą, która para się ogrodnictwem lub przynajmniej ogrodnictwa liznęła.  Albo osobą, której najbardziej rozwinięty zmysł to dotyk. Nie raz i nie dwa miziane falbanki aksamitki, przywodzą Ci na myśl miękkie, ciepłe coś.

Byczki

Nazwy byczki używają mieszkańcu wschodu Polski. Tamtejszy lud jeśli lubi te kwiaty, nazywał je byczkami, a jeśli nie lubił – to bykami.

Zresztą byczki to również nazwa sumików karłowatych, ryb rzecznych o delikatnym mięsie. Delikatnym jak płatki aksamitek? Ha, mnie byczki długo kojarzyły się właśnie z byczkami w pomidorach, za sprawą pomarańczowo-czerwonego koloru zawartości puszek.

Bźdźiuchy

W tej nazwie z kolei wyeksponowana jest woń, która (choć przyjemna dla ślimaków i motyli), niektórym  ludziom może wydawać się bardzo niemiła (tak jak np. kretom i gryzoniom).

Smrodki, smroduszki, smrody

Jak wyżej.

Gąsiory, indyki, indorki, indyczki

Tak mówi się na aksamitki (byczki, bdźiuchy) dość rzadko, ale jednak. Może to oznaczać, że jesteś osobą oryginalną.

Karafijoły, karafiajły

Ta nazwa wzięła się z łac. cariphyllum (kwiat/goździk) czy gr. karyofyllon (kwiat/orzechowca)  a może i z ang. curry (mieszanki mocno wonnych przypraw).

Studencki kwiat

Aksamitka po niemiecku to Studenteblume. Może być więc tak, że tej nazwy używają mieszkańcy zachodniej Polski. Albo osoby, którym aksamitka kojarzy się z kwiatem, który kwitnie w najlepsze, nawet gdy rozpoczął się już nowy rok akademicki.

Kwiaty śmierci

Nazywając tak te pomarańczowo-brązowe lub żółte kwiecie, wiesz, że w Ameryce Południowej najczęściej można spotkać je na cmentarzach. A to dlatego, że świetnie radzą sobie z listopadowymi chłodami i ciemnościami.

Źródła: M. Drożdż-Szczybura: Symboliczne znaczenie roślin uprawianych w tradycyjnej zagrodzie.”Środowisko Mieszkaniowe” 2018, nr 22; K. Prorok: Aksamitka. Tagetes. w: Słownik stereotypów i symboli ludowych. Tom 2: Rośliny, Kwiaty, Lublin 2019;’J. Zieliński: Symbolika roślin na cmentarzach, „Przegląd Komunalny” 2008, nr 8