O tańcu szpaków, stanie równowagi stabilnej i wielu innych cudach

Giorgio Parisi może okazać się wspaniałym trenerem dla ludzi, którzy chcą stawiać kroki naprzód. Choćby i tańcząc… Jako badacze, artyści, przyrodoznawcy, językoznawcy, psycholodzy, pracownicy korpo czy teolodzy. Widząc trudność, naukowiec ten mówi sobie, że przecież chodzi mu o to, by: wyobrażać sobie lub robić to, czego nikt wcześniej nie robił. A potem udowodnić, że przyroda wymyśliła to już dawno temu i jest w tym wielki sens.

Tak, książka Taniec szpaków. Cuda systemów złożonych to znakomity pomysł na prezent. Wydana w 2022 roku, wyszła spod pióra laureata Nagrody Nobla z fizyki za rok 2021, a dotyczy wielu dawniejszych, aktualnych i przyszłych zagadnień. Zarówno z dziedziny fizyki i matematyki, jak i przyrody, języka (metafory), relacji w stadach i ławicach, i wielu innych…

Taniec szpaków to nie przypadek

Okazuje się, że stado szpaków nie lata sobie chaotycznie, by się wyszaleć i pozbyć napięć związanych z brakiem jedzenia czy chłodem. Setki szpaków w stadzie tworzy kształt dysku. Szpaki na jego granicach tworzą swego rodzaju granicę, fruną ciaśniej, by chronić tych w środku przed jastrzębiem… Tam w żadnej sekundzie nie ma mowy o przypadku. To właśnie jeden z cudów systemów złożonych, doskonale znany Matce Naturze. Bo jest ich więcej…

Pierwszy rozdział (o szpakach) czytało mi się najprzyjemniej, potem schody zaczęły stromieć. Właśnie dlatego to niekoniecznie książka do poduszki. Co, że Taniec nie powinien leżeć na nocnym stoliku – osobiście zalecam jednak, by planując lekturę położyć się wcześniej, zaopatrzyć się w ołówek (do podkreślania czarujących fragmentów), telefon (by sprawdzić coś w sieci)  i gotowość do koncentracji.

Stan równowagi stabilnej i inne ciekawostki z życia świata

Układy złożone, spiny, przejścia fazowe… to wszystko, o czym pisze Parisi  okazuje się mieć całkiem sporo wspólnego z codziennością nawet tych z nas, którzy w szkole nie lubili przedmiotów ścisłych. Autor sporo miejsca poświęca również metaforom oraz zjawiskom takim jak: myśli, słowa i pomysły.

Ciepło utajone, zmiana perspektywy, minimum energii potencjalnej… to tylko niektóre określenia, których rozumienie może przydać się nie tylko na teście z fizyki, ale i w życiu.

I tak np. osiągnięcie minimum energii potencjalnej pozwala uzyskać stać równowagi. Parisi tłumaczy to na przykładzie piłki, która toczy się i odbija aż do momentu, gdy się zatrzyma i osiąga wtedy STAN RÓWNOWAGI STABILNEJ. Czyli takiej, w której może zostać aż do chwili, gdy ktoś (lub coś) z tego stanu ją wytrąci. Też się czasem czujecie jak piłka na meczu? To pewnie też znacie ten stan, gdy wreszcie macie spokój, chociażby dotaczając się wieczorem do łóżka 🙂 To błogi stan równowagi stabilnej…