Przebiśnieg – wiosna obiecana

24. lutego 2021, dokładnie w Dzień Niespodziewanego Całusa, zobaczyłam pierwszą w tym roku pszczołę. Która w dodatku delikatnie musnęła mnie czułkami. Ten słodki „buziak” od miodnej pszczółki uświadomił mi, że… za chwilę pojawią się kwiaty. Chociaż siostra, która co roku mija w drodze do pracy łany przebiśniegów – jeszcze nic na ich temat nie mówiła.

Choć się odgryza jeszcze zima,
Mróz przebiśniegu nie powstrzyma:
kiedy na niebie słońce błyśnie,
przez śnieg przebija się przebiśnieg

W. Ścisłowski

Śnieżyczka, śnieżka, śnieżek, śniegutka, śniegulinka… Przebijśnieżka, podeszron, śniegowe dzwonki, a nawet miodunki. Podobno mają piękny zapach – czyżby miodowy?
Zanim w połowie XVIII wieku doczekały się nazwy Galanthus Nivalis  – dosłownie: mleczny kwiat śnieżny (gr. gala – mleko, anthos – kwiat, łac. nivalis – śnieżny) – nosiły nazwę m.in. białego fiołka.

Deep sleeps the Winter,
Cold, wet, and grey;
Surely all the world is dead;
Spring is far away.
Wait! the world shall waken;
It is not dead, for lo,
The Fair Maids of February
Stand in the snow!

C. M. Barker, The Snowdrop Fairy

Przebiśniegi, czyli dzień dobry wiosno

Po angielsku przebiśniegi to February Fairy Maids. Dosłownie: lutowe wróżki-pokojówki? Tak czy inaczej kwitną w lutym, choćby i w Dzień Matki Boskiej Gromnicznej (2 II). Chociaż na Podkarpaciu można spotkać się z nazwą marcówka.

W Polsce śnieżyczka przebiśnieg może czasem mylić nam się ze śnieżyczką wiosenną – ta druga jest jest zdecydowanie większa i czasem można je spotkać w drugiej połowie zimy w jednym liściastym lesie.

Cebulki śnieżyczki przebiśnieg po dziś dzień służą Ukraińcom zamieszkujących rejon Karpat Wschodnich  jako lekarstwo na choroby mięśni. Pomagają też łagodzić emocje związane z traumą.

Legendy o przebiśniegach

Podobno kiedy pierwsi ludzie zostali wygnani z raju, panowała zima. By nieco ich pocieszyć jeden z aniołów chciał pokazać im, że wkrótce będzie wiosna… Chuchnął więc na spadające płatki śniegu a tam gdzie upadły na ziemię – zakwitły śnieżyczki.
Inna legenda mówi, że na początku przebiśnieg miał przezroczyste płatki. Kiedy śnieg zobaczył jak mróz szczypie delikatny kwiatek – otulił go sobą i było im razem bardzo dobrze. Pożegnanie było długie i pełne czułości. Z wdzięczności za wspólnie spędzone chwile śnieg pozostawił śnieżyczce białą barwę. Od tamtej pory żaden kwiat nie jest tak bliski śniegom jak przebiśniegi…

W 2022 roku wieści o pierwszych przebiśniegach dotarły do mnie 6. lutego. Ależ te śnieżyczki mają rozstrzał w zakwitaniu 🙂

Słownik stereotypów i symboli ludowych. Rośliny. Zioła. Red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2019,
W. Ścisłowski: Ładne ziółka, Łódź 1988
T. Samojlik: O rety przyroda! Warszawa 2016

Fot. Sux/pixabay, HolgerFotografie/pixabay, https://flowerfairies.com/the-snowdrop-fairy/