Czym jest reakcja? To automatyczna odpowiedź na bodziec, na coś, co nieustannie napływa do nas z zewnątrz: hałas, obowiązki, zadania, oczekiwania, komentarze, czy zwykłe codzienne zmartwienia. A co to jest reaktywność?

Reaktywność to nie tylko odpowiedź na bodziec. To odpowiedź na nadmiar bodźców.

– Tadeusz Kawecki.

Być może każdy z nas od czasu do czasu marzy o tym, by z dnia na dzień przestać reagować na to wszystko, co nas otacza. A przynajmniej – nie od razu, nie kompulsywnie. Bo za sekundę pojawi się przecież kolejny dźwięk, szturchnięcie, głask, prośba o lajk, odpowiedź, reklama.

Reaktywność, czyli jak bodźce kształtują nasze codzienne reakcje

Wyobraź sobie, że możesz wstać z łóżka i po prostu nie reagować na te wszystkie impulsy, które rzucają się na ciebie jak stado much. Dźwięki zza okien, zza ścian, zza ekranu kompa/telefonu. Błyskające obrazki przed oczami. Niemalże smak potraw, których przepisy wyświetlają się, gdy próbujemy zredagować sensowną listę zakupów spożywczych. O, i jeszcze reklama sukienki, którą wczoraj kupiłaś, bo wcześniej zobaczyłaś w serialu typiarę o podobnym typie urody do twojej, w podobnej sukience i…

Nasze umysły są zaprogramowane do natychmiastowej odpowiedzi – to jak mechanizm obronny, który w naturze pozwalał na szybkie reagowanie na zagrożenia (lub szanse). W dzisiejszym świecie bodźce, które nas bombardują, nie zawsze są zagrożeniem (ani szansą), ale mimo to wywołują w nas taką samą natychmiastową reakcję. Włączenie się w wir informacji, sprawdzanie powiadomień, reagowanie na zmiany w otoczeniu i tempo, w jakim wszystko sie dzieje – wszystko to sprawia, że nasza zdolność do wyhamowania i konstruktywnego myślenia z działaniem… staje się coraz bardziej ograniczona.

Sztuka ignorowania przebodźcowania

A teraz pomyśl, co by się stało, gdybyśmy z dnia na dzień przestali reagować na te wszystkie bodźce. Kiedy wreszcie zatrzymalibyśmy się i całej reszcie powiedzieli: stop.

Marzenie ściętej głowy, co? Może i dobrze… Kurczę, po kwadransie, godzinie, dniu takiego odłączenia się można by nie tylko zwariować, ale przeoczyć coś naprawdę ważnego.

Kto chciałby być marzycielem w płonącym hamaku na tonącym statku?

Albo apatycznym typem, obojętnym na małe i duże cuda, które chcą nam radość  w serce?

Dlatego chyba – od samego dzieciństwa świat uczy nas, co jest ciekawe, a co nie. Mamy sporą bazę wiedzy do tego, by oddzielać ziarna od plew.

Tematy do rozmowy (z kimś lub samym sobą)

Co najlepiej działa na Ciebie, kiedy czujesz, że jesteś przebodźcowany/a? Cyfrowa ucieczka, spacer, czas spędzany na własnych zasadach, coś innego?

Jakie bodźce są dla Ciebie najtrudniejsze do ignorowania? (SMS od ex, głośne reklamy, smród spalin, inne?)

Kiedy najtrudniej, a kiedy najłatwiej jest Ci na luzie podchodzić do tego wszystkiego, co męczy zmysły?

Źródła:

– Hans Selye: Stress życia. Warszawa 1999;
– Nicholas Carr: Płytka wyobraźnia. Jak internet kształtuje nasze myślenie, Kraków 2011;
– Cal Newport: Głęboka praca. Jak skutecznie ignorować rozproszenia i osiągać wyjątkowe rezultaty, Warszawa 2022;
– Sherry Turkle: Przywracanie rozmowy. Jak technologia odbiera nam umiejętność rozmawiania, Warszawa 2016;
– Daniel J. Levitin: Zorganizowany umysł. Jak myśleć jasno w dobie nadmiaru informacji, Kraków 2016;
– Jon Kabat-Zinn: Jestem, tu i teraz. Medytacja uważności w codziennym życiu Poznań 2008,