Sierpień w literaturze jest ważny, tak jak ważny jest w życiu. Beztroski. Albo wyznaczający pewną granicę. Albo melancholijny. Za każdym razem kipiący sierpniową przyrodą.

Jeśli zastanawiacie się co czytać w drugim miesiącu wakacji, inspiracją mogą być autorzy poniższych sierpniowych cytatów.  A może to czas, kiedy warto sięgnąć po dzieła pisarzy urodzonych w sierpniu?

Albo po książki na temat powstania warszawskiego. Lub Cudu nad Wisłą. Lub bomby atomowej spuszczonej na Hiroszimę. Lub muru berlińskiego. Lub porozumień sierpniowych. Zresztą można oczywiście czytać wszystko, na co ma się apetyt. Ale — a nuż widelec — inspiracją okażą się właśnie poniższe sierpniowe cytaty.

Sierpień bez-troski

Pippi, Tommy i Anika siedzieli przed willą Śmiesznotką. Pippi na jednym słupku furtki, Anika na drugim, Tommy na furtce. Był koniec sierpnia , dzień ciepły i piękny. Grusza, rosnąca tuż obok furtki rozpościerała gałęzie tak nisko nad ziemią, że dzieci bez większego trudu, nie schodząc z furtki, mogły zrywać najwspanialsze żółtoczerwone gruszki .

A. Lindgren: Pippi Pończoszanka

*

Siedzieliśmy przy kolacji, ale było jeszcze widno, bo to się stało w sierpniu.

I nagle usłyszeliśmy jakieś łomoty i straszne wrzaski. A potem jakby słoniowy tętent. A potem złamał się płotek i do ogródka wpadł jakiś nieznajomy zwierz, wielki prawie jak nasz dom. Podbiegł do ściany i przytulił się do niej, jakby chciał się ukryć. Swój ogromniasty, żółwiowaty łeb wsadził przez otwarte okno do naszej kuchni i położył na stole. Trząsł się cały ze strachu.

J. Papuzińska: Nasza mama czarodziejka

*

Jakiż miesiąc jest szczęśliwszy
i bogatszy odeń?
Ma pogodę na rozgrzewkę,
rzeki – na ochłodę.
Król wakacji! Jego berło
to złociste słońce.
Ma na swoim letnim dworze
co dzień ptasi koncert.
Wilga mu pobudkę dzwoni,
a usypia – lelek.
W dzień powszedni ma dzięcioły,
dzwońce – na niedzielę!
Gdy przy żniwach się napoci,
przyjrzy urodzajom,
kosi sierpem księżycowym,
I gwiazdy spadają.

J. Ficowski: Sierpień

*

— W każdym razie powinien pan zaraz wyjechać na wieś — ciągnęła dalej. — Kto słyszał siedzieć w mieście na początku sierpnia?… O, basta, mój panie!… Pojutrze zabieram pana do siebie, bo inaczej cień nieboszczki prezesowej nie dałby mi spokoju… Od dzisiejszego dnia przychodzi pan do mnie na obiady i kolacje; po obiedzie jedziemy na spacer, a pojutrze… bądź zdrowa, Warszawo!… Dosyć tego… (Pani Wąsowska)

B. Prus: Lalka

Sierpień granica

Kocham granice. Sierpień jest granicą między latem a jesienią; to najpiękniejszy miesiąc, jaki znam. Zmierzch jest granicą między dniem i nocą, a brzeg jest granicą pomiędzy morzem a lądem. Granica jest tęsknotą: kiedy oboje są zakochani, ale wciąż nie wypowiedzieli ani słowa. Granicą jest bycie w drodze.

T. Jansson (mama Muminków, urodzona w sierpniu)

*

Właściwie sierpień jest jak Kasandra, piękny, jeszcze młody, ale już wie wszystko o katastrofie nicości.

A. Janko: Pasja według św. Hanki

*

Sierpień to był we wsi dziwny miesiąc. Sierpień zostawiał na skórze piegi, a w środku, w człowieku zostawiał poczucie, że kończy się czas słońca, czas dojrzewania i rozkwitania, a nadchodzi czas ścinania ciężkich głów słoneczników, czas opadania, proroczych snów i pytań, co dalej.

A. Ciarkowska: Dewocje

*

Sierpień to początek jesieni. Pewne sprawy dojrzewają w sierpniu, opiwszy się słońca przez całe lato. Inne zaczynają obumierać i opadają w nicość. W sierpniu czuć pierwsze ukłucia chłodu. Za dnia, podczas meczu, człowiek może spiec się na raka, ale po powrocie do domu tego samego dnia wieczorem słońce, zmęczone walką, pozwala zimnemu, blademu księżycowi przegonić się za wzgórza. Słońce jest w sierpniu słabsze, jakby rozwodnione, nie potrafi utrzymać ciepła przez całą dobę.

D. Ryan: Taki właśnie jest grudzień

*

Sierpniowy poranek połyskuje kolorami umierającego lata, purpurą naparstnicy i żółcią aksamitki. W tych barwach jest śmierć, która nawet nie próbuje ukryć swojej obecności, cmentarna upiorność wydobyta na powierzchnię przez wściekle rozgrzane słońce.

O. Górska: Nie wszyscy pójdziemy do raju

Sierpień nostalgiczny

Sierpień – pomyślałem – nie ma w sobie nic z agresywności czerwca i lipca. Jest miesiącem ukojenia, miesiącem zbiorów. Ma w sobie przeczucie jesieni, a więc i trochę melancholii.

S. Kowalewski: Czary i oczarowania

*

Ale sierpień, jak wytrawiony słonecznym żarem pień drzewa, właśnie zapadał się pod pływem własnego ciężaru gdzieś w ciemną studnię czasu, skąd za chwilę żadne światło nie powróci.

P. Huelle: Opowieści chłodnego morza

*

Stojąc na wysokiej skale, Julian spoglądał w niebo gorejące sierpniowym słońcem. W polu poniżej śpiewały koniki polne; skoro milkły, wszystko dokoła stawało się ciszą. Widział u swoich stóp okolicę na dwadzieścia mil wokoło. Spomiędzy skał wzbił się nad jego głową jastrząb i zakreślał w milczeniu olbrzymie koła. Oko Juliana goniło machinalnie drapieżnego ptaka. Uderzały go jego spokojne i potężne ruchy; zazdrościł tej siły, zazdrościł tej samotności.

Stendhal: Czerwone i czarne

*

Sierpniowe złote muchy lecą,
promienie słońca bystro świecą —
taki mnie smutek, żal porywa,
aż ręka dłonią wzrok przykrywa. 

Nie chcę na światło patrzeć Boże,
gdy serce być, gdzie chce — nie może […]

K. Przerwa-Tetmajer: Sierpniowe złote muchy

*

Nikt nie przypływa po nas. Puste oceany. Spokój gwałtowny
 Może to już sierpień. Może strach. Rozegrany przez nas
umiejętnie. Jest mi tak jakby już było za późno….

E. Lipska

Przyroda sierpniowa

Nieznośny upał jednego z ostatnich dni sierpnia żarzył się nad pagórkowatą okolicą. Spiekota ogarnęła pola, ssała mokre łąki i dosięgała najbardziej cienistych kryjówek lasu. Było już po żniwach i widzialny przestwór kraju spał w tym cieple snem kamiennym.

S. Żeromski: Syzyfowe prace

*

Nad wielkim stawem, z trzcin odległych, przesłoniętych mgłą oddalenia, podnosiły się czasem stada kaczek, cyranek lub dzikich gęsi i szybowały w błękitnym przezroczu, podobne do czarnych krzyżyków; czasem klucz żurawi zaczerniał wysoko na niebie, grając donośnym krzykiem — zresztą cicho było naokoło i spokojnie, i słoneczno, i wesoło, jak to bywa w pierwszych dniach sierpnia, gdy zboża już dojrzały, a słońce sypie jakoby złoto na ziemię.

H. Sienkiewicz: Potop (t.1)

*

W pełni słonecznego blasku, który tego dnia sierpniowego świetny, ale łagodny spływał z nieba bez skazy, suchą i niedawno skoszoną łąką szedł Zygmunt Korczyński. Równinę, jak okiem sięgnąć szeroką a jak szmaragd zieloną, przepasywały dwie wstęgi rzek zbiegających się ze sobą na dalekim punkcie firmamentu, a usiewały grupy drzew i krzewiastych zarośli, które tę łąkę czyniły podobną do parku rozległego, zasadzonego ręką przez bujną fantazję kierowaną. Pełno tu było blasków i zmroków, rozłożonych na trawach misternych rysunków cieni, złotych deszczów pomiędzy liśćmi, świateł w różnym stopniu natężenia, szczebiotu ptactwa, metalicznego brzęczenia owadów, aromatycznych woni bijących w powietrze nabierające już kryształowej przejrzystości zbliżającego się początku jesieni.

E. Orzeszkowa: Nad Niemnem

*

Właśnie wtedy pociąg, zwolniwszy biegu, wjechał w las. W czworokąt otwartego okna wpadły smukłe sylwety brzóz, ważkie, barczyste dębów i białe trzony olch. Słodki, sierpniowy zachód całował ich szczyty…

S. Grabiński: Przypadek

Pisarze urodzeni w sierpniu

Okazuje się, że w sierpniu urodzili się literaci, wśród których są ulubieni literaci moich znajomych – od sentecjonalisty Koeljo do znakomitego aforysty Aleksandra Prusa. W gronie sierpniowych pisarzy są i lewicowi (np. M. Czubaszek) i prawicowi (M. Kossak-Szczucka). Jest przynajmniej jeden gej i jedna lesbijka. Oraz guru młodych poetów w moich czasach – Edward Stachura.

• Johann Wolfgang von Goethe (20.08.1749)
• Bolesław Prus (20.08.1847)
• John Galsworthy (14.08.1867)
• Zofia Kossak-Szczucka (10.08.1889)
• Kazimiera Iłłakowiczówna (6.08.1892)
• Stefan Wiechecki “Wiech” (10.08.1896)
• Tadeusz Dołęga-Mostowicz (10.08.1898)
• Jan Brzechwa (15.08.1898)
• Witold Gombrowicz (4.08.1904)
• Wanda Grodzieńska (3.08.1906)
• Jerzy Andrzejewski (10.08.1909)
• Tove Jansson (9.08.1914)
• Julio Cortazar (26.08.2014)
• Charles Bukowski (16.08.1920)
• Roman Bratny (5.08.1921)
• Julia Hartwig (14.08.1921)
• Rene Goscinny (14.08.1926)
• Edward Stachura (18.08.1937)
• Dorota Terakowska (30.08.1938)
• Maria Czubaszek (9.08.1939)
• Paulo Coelho (14.08.1947)
• Jostein Gaarder (8.08.1952)
• Jerzy Pilch (10.08.1952)
• Janusz Leon Wiśniewski (18.08.1954)

Sierpień to miesiąc w którym obchodzimy rocznice:

• cudu nad Wisłą
• powstania warszawskiego,
• zagłady Hiroszimy
• początku budowy muru berlińskiego
• porozumień sierpniowych

A także m.in. dni:

• 2 sierpnia: Dzień Pamięci o Zagładzie Romów (książki o Romach będą kiedyś na tapecie Tematów do Rozmowy, to pewne)
• 9 sierpnia: Dzień Miłośników Książek
• 31 sierpnia: Dzień Blogów