Cytatów o wojnie i pokoju jest chyba tak samo dużo jak o miłości i szczęściu. Och, o wojnie, pokoju i bezpieczeństwie można w nieskończoność. Ileż to po 11 września 2001 powstało habilitacji, doktoratów, książek, artykułów na temat bezpieczeństwa! Ale z tych mądrych dzieł cytatów poniecham. W obliczu wojny na Ukrainie cytowanie ich nie ma sensu. Ale będzie Tolkien, Tuwim, Pratchett, Kapuściński i inni.
„Nie wiem czy śmierć ma sens. Ale wiem, że życie na pewno ma sens” usłyszałam od sympatycznego ratownika medycznego z serialu i zapamiętałam. A przeglądając swoje zapiski z lektur, trafiłam na pojęcie Waitieri, o którym pisała W. Szymborska. Że bycie Waitieri to w niektórych plemionach uznawane jest przez mężczyzn za punkt honoru. Bo Waitieri to taki mężczyzna, który zabił innego mężczyzna, który wcześniej zdążył zabić kilku innych mężczyzn. Szymborska jednocześnie zastanawia się nad przyszłością plemion, które w to wierzą…
W kolejności chronologicznej:
Weźmy uczonego, co używa rozumy na wydoskonalenie armaty albo jakich innych zabójczych narzędzi: gotów on sprawić niesłychane dziwy, na przykład, że będą się piorunowały dwa wojska, które się nawet nie widzą, dojdzie do skutków prawdziwie magicznych, ale to będzie czarna magia. Może i on potrzebny, może i on mimowiednie Boskim planom służy, nie twierdzę zresztą aby to wszystko czynił z nienawiści do ludzie, nie można jednak powiedzieć, aby działał z miłości, ani nazwać jego dzieła chwalebnym. Byłoby lepiej, gdyby użył tego samego rozumu na wydoskonalenie jakiej machiny przemysłowej albo przyrządu chirurgicznego do gojenia ran. Ale nie, on woli robić armatę albo karabin, a dlaczego? Bo to dziś najwięcej popłaca, najwięcej daje znaczenia. Zawsze historia Fausta, zawsze sprzedawanie wieczności za doczesną korzyść.
Deotyma: Zwierciadlana zagadka (1879)
Pierwsze wojny były to przedsięwzięcia dla osadzenia pewnych plemion na odpowiednich, urodzajnych obszarach. W ten sposób Izraelici podbili ziemię chanejską. Działali pod naporem głodu. Z postępem cywilizacji wojna stała się pogonią za koloniami i rynkami zbytu towarów, jak to widzimy na przykładzie Hiszpanii, Holandii, Anglii i Francji. Pośród innych wojen zdarzało się też często, że cesarze i królowie porywali prowincje zupełnie im niepotrzebne, aby je tylko zniszczyć, wyludnić, bez żadnej dla siebie innej korzyści poza tą jedno może, że stawiali tam piramidy, obeliski czy łuki triumfalne.
Takie nadużycie wojny jest wprost ohydne i wydaje się jakoby ludy stawały się coraz to gorsze w miarę rozwoju cywilizacji lub też wojna, będącą istotną koniecznością ludzkiej natury, trwa dalej sama dla siebie, chociaż ustały wszelkie powody staczania bojów.
A. France: Poglądy księdza Hieronima Coignarda (1893)
Słyszałem nieraz pieśni o bitwach i wyobrażałem sobie, słuchając ich, że klęska może być pełna chwały. Ale teraz widzę, że to rzecz straszna, by nie rzec: rozpaczliwa.
J. R. R. Tolkien: Hobbit czyli tam i z powrotem (1937)
Zdaje się zanosić na wojnę. Pani Lucyna twierdzi, że w razie wojny wejdą w modę wysokie sznurowane buciki i małe kapelusiki stylizowane według czapek wojskowych. Pod tym względem wojny się nie boję. Swoich łydek, dzięki Bogu, nie potrzebuję się wstydzić, a w małych kapelusikach jest mi bardzo do twarzy.
T. Dołęga-Mostowicz: Pamiętnik pani Hanki (1939)
Gwarancja pokoju – zakopanie topora wojennego razem z wrogiem
S. J. Lec (1957)
Martwię się, że któregoś dnia pojawi się jakiś szaleniec i Bóg wie, co się wtedy stanie. Kiedyś, gdy byliśmy w Teksasie, podczas jednej z tras amerykańskich, oddano kilka strzałów w kierunku naszego samolotu, który stał na lotnisku. Być może był to jakiś zazdrosny chłopak, czy ktoś taki, ale w Ameryce nie znasz dnia ani godziny. Wszyscy latają z pistoletami jak jakaś banda kowbojów. Myślą, że pistolety są przedłużeniem ich ramion.
J. Lennon: O sobie [1965]
Każda wojna to straszny bałagan i wielkie marnotrawstwo życia i rzeczy. Ludzie prowadzą wojny od tysięcy lat, a jednak za każdym razem wygląda to tak, jakby zaczynali wszystko od początku, jakby toczyli pierwszą na świecie wojnę.
R. Kapuściński: Wojna futbolowa (1978)
Człowiek, który przeżył wielką wojnę, jest inny od tego, który nie przeżył żadnej wojny. Są to dwa rożne gatunki ludzi. Nigdy nie znajdą wspólnego języka, ponieważ tak naprawdę wojny nie można opisać; nie można się nią podzielić, nie można powiedzieć komuś – weź trochę tej mojej wojny.
R. Kapuściński: Wojna futbolowa (1978)
Jak wiele kul musi trafić w swój cel
Zanim wszystkie wojny skończą się?
B. Dylan
Nie prowadzi się wojen, by niszczyć. Wojny prowadzi się z dwóch powodów. Jednym jest władza, drugim pieniądze.
A. Sapkowski: Miecz przeznaczenia (1992)
Ciekawe, że krew indywidualnego człowieka krojonego na szpitalnym stole wciąż robi wrażenie, a krew tysięcy ludzi, zabijanych w coraz to nowych wojnach, wszystkim jest obojętna. Krople krwi przerażają, hektolitry działają znieczulająco.
D. Terakowska: Samotność Bogów (1998)
Pokój to coś, co mamy w czasie, kiedy dojrzewa kolejna wojna.
T. Pratchett: Para w ruch (2013)
Dobre, naprawde dobre…Nic dodac, nic ujac :)))