Długo sądziłam, że podział na surówki i sałatki jest dziecinnie prosty. Uważałam, że sałatka jest z warzyw gotowanych, a surówka — nomen omen — z surowych. Ale… całkiem niedawno zdałam sobie sprawę, że przecież w sałatce greckiej nie ma warzyw gotowanych, a jest… sałatką. Podobnie jest, chociażby z sałatką owocową.

Jak zatem rozróżnić sałatkę od surówki? Okazuje się, że punktem wyjścia jest powiedzenie sobie wprost, co jest sałatką, a co surówką.

Surówka a sałatka

Według Słownika Języka Polskiego PWN surówka to potrawa z pokrojonych surowych warzyw i/lub owoców. Co ważne, surówka jest dodatkiem do obiadu. Dlatego surówką określimy np. surówkę z kiszonej kapusty. Albo tartą (na surowo rzecz jasna) marchewkę. Oraz mizerię, ponieważ w definicji surówki mieszczą się również dodawane do nich sosy.

Sałatka natomiast to już danie, które może występować samodzielnie. Składające się nie tylko z warzyw i/lub owoców, ale też serów, mięs, ryb, etc. Sałatką będzie zatem wspomniana wyżej sałatka grecka, sałatka jarzynowa (ta z warzywami, jajkami i majonezem).

Każda surówka jest sałatką, ale…

Według autorów ciekawostek z Narodowego Centrum Kultury, każda surówka jest sałatką, lecz nie każda sałatka jest surówką. Znaczyłoby to, że

• mizerię/tartą marchewkę/ można traktować wcale nie jak dodatek i jeść na obiad/kolację z samym chlebem jako samodzielne danie?
• sałatki jarzynowej ani greckiej nie wolno nakładać sobie na talerz do dania głównego (np. mięcha z grilla, bo do niego tylko surówka)?

A ludzie tak robią. Widziałam na grylach i na zdjęciach na Fejsie.

Kwestia jarzyn i sałat

Na zakończenie warto jeszcze wziąć pod uwagę, że dodatki do obiadu w postaci gotowanych jarzyn (fasolka szparagowa, brukselka, marchewka z groszkiem, buraczki na ciepło, kalafior, brokuły, etc.) nie są sałatką (ani tym bardziej surówką) a jarzyną. I to od dawien dawna. Bohdan Dyakowski w książce Z naszej przyrody pisał, że liście cykorii podawane do obiadu na surowo – są sałatą (sałata – surowe warzywa, znaczy… surówka), natomiast gotowane – jarzyną.

Tak, to skomplikowane.

Źródła: B. Dyakowski: Z naszej przyrody. Warszawa 2017; SURÓWKA czy SAŁATKA, WWW.nck.pl; Sałatka a surówka, poradnia językowa PWN, WWW.sjp.pwn.pl; fot. Unsplash/Nadine Primeau